افتتاح کل طرح انتقال آب سیستان تا کشت پاییزه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای علی مراد اکبری در برنامه شنبه شب گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با بیان اینکه طرح آبرسانی سیستان از بزرگترین و پیچیده‌ترین طرح‌های آبرسانی کشور است افزود: این طرح از سال ۹۳ و با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی آغاز شد و تاکنون ۳۲ هزار هکتار از این طرح به بهره برداری رسیده است.

وی گفت: منطقه سیستان حدود ۵۰ میلی متر بارندگی و حدود ۴ هزار میلی متر ظرفیت تبخیر دارد و اقلیم شکننده‌ای دارد بنابراین باید منابع پایه آب و خاک در این منطقه حفاظت شود.

آقای اکبری افزود: برای طرح آبرسانی سیستان در مرحله نخست ۵۰۰ میلیون دلار و در مرحله بعد ۳۵۰ میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی برداشت شد.

وی گفت: این طرح در عرصه ۲۰۳ هزار هکتار از دشت سیستان انجام شد که ۱۵۰ هزار هکتار از آن قابل کشت است.

آقای اکبری افزود: به علت محدودیت منابع آب فقط ۴۶ هزار هکتار قابلیت آبرسانی دارد، اما طرح در ۲۰۳ هزار هکتار مساحت اجرا شده است.

وی گفت: بر اساس این طرح، مناطق زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون منتفع خواهند شد.

آقای اکبری افزود: ۱۶ ناحیه عمرانی در طرح آبرسانی سیستان مشخص شده و وزارت نیرو ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب به آن اختصاص داده است.

وی گفت: بر اساس این طرح به هر هکتار ۸ هزار و ۸۰۰ متر مکعب آب می‌رسانیم.

معاون وزیر جهاد کشاروزی با بیان اینکه مطالعات خاک شناسی و زیرساخت‌های سامانه‌های نوین آبیاری انجام شده است افزود: لوله کشی طرح آبرسانی سیستان تا زمین‌های ۵ هکتاری رفته است.

آقای اکبری افزود: طرح آبرسانی سیستان مزاحمتی برای شبکه آبرسانی سنتی این منطقه ندارد و ۴۶ هزار هکتار از زمین‌های این منطقه را پایدار آبیاری می‌کنیم.

وی گفت: ۱۶ ایستگاه پمپاژ که ۳۹ متر مکعب آب را جا به جا می‌کند بر اساس طرح آبرسانی سیستان اجرا می‌شود.

آقای اکبری افزود: در این طرح ۵ هزار و ۶۰۰ کیلومتر لوله گذاری شده است و ممکن است در نقطه‌ای اشکالی نیز روی دهد.

وی گفت: ۸۲۰ میلیون متر مکعب حق آبه ایران از کشور افغانستان است که سالانه ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب در اختیار این طرح قرار می‌گیرد.

معاوم وزیر جهادکشاورزی تصریح کرد: با اجرای طرح آبرسانی سیستان، میزان تولید محصولات کشاورزی این منطقه از ۴۰۰ هزار تن به ۹۶۰ هزار تن افزایش می‌یابد و ۷۰ هزار شغل که ۵۰ هزار شغل مستقیم و ۲۰ هزار شغل غیر مستقیم است با اجرای این طرح ایجاد می‌شود.

آقای اکبری افزود: در کشور ۴۰۰ هزار چاه مجاز و حدود ۳۵۰ هزار چاه غیر مجاز داریم.

وی گفت: سالانه به وسیله چاه‌های غیر مجاز بیش از ۱۰ میلیارد متر مکعب از ذخایر سفره‌های زیر زمینی آب استخراج می‌شود.

آقای اکبری افزود: با توجه به ۱۴ نوع فعالیت برای مقابله با چاه‌های غیر مجاز، اما تاکنون موفقیتی برای افزایش بهره وری از سفره‌های آب زیر زمینی انجام نشده است.

وی گفت: برای مقابله با چاه‌های غیر مجاز، همه دستگاه‌ها باید تعامل داشته باشند.

آقای اکبری افزود: تاکنون ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار آبیاری تحت فشار در کشور انجام شده که یک و یک دهم میلیون هکتار در این دولت ایجاد شده است.

وی گفت: شبکه‌های آبرسانی، زهکشی در ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار انجام شده که حدود ۷۰۰ هزار هکتار مربوط به این دولت است.

آقای اکبری افزود: سالانه بیش از ۱۴۰ میلیارد تومان فقط از منابع ملی برای مرمت و احیای قنوات استفاده می‌شود.

وی گفت: بهره وری آبیاری از ۳۹ درصد در سال ۹۲ به ۴۵ درصد رسیده است.

آقای اکبری افزود: میزان بهره وری در سال ۹۲ نهصد و بیست گرم به ازای مصرف یک متر مکعب آب است.

وی گفت: در سال ۹۲ سطح گلخانه‌ها ۸ هزار هکتار بود و اکنون به ۱۷ هزار هکتار رسیده است.

آقای اکبری افزود: در گلخانه ۹۰ درصد آب ذخیره می‌شود که برای آبیاری و سفره‌ها مفید است.

وی گفت: از سال ۹۲ یک دهم لیوان هکتار آبیاری تحت فشار انجام داده ایم که بر اساس آن پنج و نیم میلیارد متر مکعب آب صرفه جویی شده است.

آقای اکبری افزود: از سال ۹۲ تاکنون تراز تجاری کشور در بخش کشاورزی از ۸ میلیون دلار به منفی چهار و نیم میلیون دلار کاهش یافته است.

وی گفت: بر اساس برنامه ششم باید سالانه ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی حاصلخیز خاک را افزایش دهیم.

آقای اکبری افزود: از سال ۹۲ تاکنون ۴۰۰ هزار هکتار زهکشی در کشور انجام شده که حدود ۲۰۰ هزار هکتار در سال‌های اخیر بوده است.

وی گفت: با توجه به عملیات تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی و تسطیح آن‌ها فرسایش در این مناطقه به علت توزیع یکنواخت آب کاهش یافته است.

آقای اکبری با بیان اینکه به منابع خاک کشور جفا شده است افزود: بیشترین فرسایش خاک مربوط به مناطق جنگلی و مراتع است.

وی گفت: سه تا پنج درصد اعتبارات آب برای حاصلخیزی خاک، بهبود وضع آن، افزایش مواد آلی خاک و تهیه نقشه‌های مدیریت پذیر اختصاص می‌یابد.

آقای حبیب الله دهمرده نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس شورای اسلامی نیز در ارتباط تصویری با این برنامه، درباره طرح آبرسانی سیستان گفت: بر اساس این طرح باید انتقال آب تا زمین، تغییر الگوی کشت، ایجاد کارخانه فرآوری و دستگاه بهره بردار معرفی و انجام می‌شد، زیرا کشاورزان حتی درباره سهم آبشان نیز معترض هستند.

وی افزود: باید بخشی از این طرح، آزمایشی اجرا می‌شد تا نقاط قوت و ضعف آن مشخص شود.

آقای جمال محمدولی سامانی کارشناس آب و استاد دانشگاه تربیت مدرس نیز در این برنامه گفت: در برنامه ریزی‌ها به کشت دیم توجهی نکرده ایم و سیاستگذاری‌ها بر اساس کشت آبی بوده است.

وی افزود: بر اساس ماده ۳۵ برنامه ششم توسعه برای افزایش بهره وری، ایجاد سامانه‌های نوین آبیاری، تغییر الگوی کشت و کشت گلخانه‌ای کارنامه مناسبی نداشته ایم.

آقای محمدولی سامانی با اشاره به نشست زمین در دشت‌های کشور به علت برداشت بی رویه آب از سفره‌های زیرزمینی گفت: به عنوان نمونه دشت ورامین ۱۲ سانتی متر، دشت ساوجبلاغ و نظرآباد ۱۸ سانتی متر، جنوب تهران ۱۷ سانتی متر، دشت قزوین ۲۴ سانتی متر، دشت مشهد ۲۵ سانتی متر و تهران روزانه یک میلی متر نشست دارد.

آقای تورج فتحی کارشناس آب و خاک نیز در این برنامه گفت: میزان فرسایش خاک در ایران ۷ تا ۱۰ برابر میانگین جهانی است.

وی نبود تعادل بین دام و مرتع، کاهش کیفیت مراتع و از بین رفتن صد‌ها هزار هکتار جنگل را از دلایل فرسایش خاک در کشورمان برشمرد.

آقای حسین اسدی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران نیز در این برنامه گفت: اراضی دیم از مراتع، فرسایش خاک بیشتری دارند و فرسایش خاک در ایران ۱۰ تا ۱۲ برابر حد مجاز است.

وی افزود: یکی از مسائل مرتبط با آبیاری، شور شدن خاک است که اکنون برخی خاک‌های کشور به شدت شور شده است.

آقای اسدی گفت: کمتر یک و سه دهم میلیون هکتار خاک بدون محدودیت داریم که بخشی از آن در سیلاب‌های اخیر از بین رفت.

وی افزود: به بخش مربوط به خاک در برنامه ششم توسعه توجه نشده است.