سیف: فساد واقعیت تلخی است که اقتصاد کشور درگیر آن است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، ولی الله سیف که در مراسم تودیع خود سخن می گفت، با بیان اینکه تاریخ به ما آموخته است اگر صبر پیشه کنیم سره و ناسره نقدها به خوبی از یکدیگر تمیز داده خواهد شد و نقد اصیل برای آیندگان به یادگار خواهـد ماند گفت: علمای منطق، نقد اصیل را نقد عالمانه و منصفانه می نامند.

وی نقد غیرِ عالمانه و غیرِ منصفانه و نیز نقد غیر عالمانه منصفانه و همچنین نقد عالمانه غیر منصفانه را فاقد اعتبار دانست و خاطرنشان کرد: از دوتای اول باید گذشت که من هم می گذرم، اما یقین دارم سومی مستوجب عقاب است، اگر چه من به قدر سهم خود از آن نیز می گذرم.

وی به رسم معمول، نگاهی گذرا به دستاوردهای بانک مرکزی داشت و گفت: برخورد با موسسات مالی غیرمجاز و ساماندهی آنها که در بازار پولی و مالی کشور پدیده منحصر به فردی بود و ریشه ای چندین ساله و رشد فزاینده آن از درجه نفوذشان در قدرت حکایت دارد.

وی ادامه داد: دولتهای گذشته نه تنها با آنها برخورد نکردند، بلکه عملاً موجبات گسترش آنها را نیز فراهم کردند. نمونه هایی از آثار قدرت نمایی این شبکه های فساد را می توان در ماجرای برخورد بانک مرکزی با آنها دید که تبلور آن در حجم عظیمی از تخریب ها و فضاسازی ها علیه دولت، بانک مرکزی و شخص اینجانب نمود عینی یافت.

وی تصریح کرد: بی تردید ورود بانک مرکزی به این حوزه و خارج کردن این غده بدخیم نامشروع از نظام پولی کشور، رویدادی ماندگار در تاریخ خواهد بود که انتظار می رود تحلیل آثار اقتصادی و اجتماعی آن پس از افشای واقعیت هایی که هنوز گفته نشده، ابعاد بیشتری از این اقدام تاریخی را آشکار کند.

رئیس سابق شورای پول و اعتبار مهار تورم و بهبود معنادار رشد اقتصادی را دستاورد دیگر خود عنوان کرد و گفت: دستیابی به تورم تک رقمی پس از ربع قرن و رسیدن به بالاترین رشد اقتصادی دهه های اخیر که در سایه همکاری و هماهنگی تیم اقتصادی دولت و هدایت رئیس جمهور حاصل شد، دستاوردی چشمگیر است.

سیف ثبات بخشی بازار ارز را نیز در چارچوب اقدامات خود ارزیابی کرد و گفت: آهنگ ثبات بازار ارز که از ابتدای دولت یازدهم (و حتی قبل از شروع به کار دولت) به دلیل انتظاراتِ مثبتِ حاکم شده بر جامعه آغاز شد تا فصل سوم سال گذشته به خوبی ادامه یافت.

وی تصریح کرد: اما پس از آن، مجموعه ای از رویدادهای خارجی و داخلی، این روند را معکوس نمود و بازار ارز را ملتهب ساخت.

وی گفت: البته انباشت برخی عدم تعادل های موجود در اقتصاد کلان طی سالهای قبل و اصرار بر ثبات نرخ ارز طی این سالها زمینه ساز تشدید التهاباتی گردید که شاهد آن هستیم.

وی ادامه داد: این پدیده دارای ویژگی های پیچیده منحصر به فردی است که تحلیل علمی و کارشناسی آن در این مجال نمی گنجد، اگر چه صاحبنظران و تحلیلگران اقتصادی در این باره بسیار گفته و نوشته اند و اگر چه بخشی از این تحلیل ها درست و عادلانه است، اما به گمان من شاید جامعیت کافی را ندارد که یک دلیل اصلی آن عدم تقارن اطلاعاتی است که هم بین مجموعه تحلیلگران و هم بین آنان با مسئولین تصمیم گیر وجود دارد.

سیف گفت: البته بانک مرکزی می توانست با استفاده از تزریق ذخایر ارزی که اکنون در وضعیت مناسبی قرار دارد، برای مدتی این التهابات را مهار کند، اما ترجیح دادیم منافع ملی را در اولویت قرار داده و بهای آن را با قبول فشارها و توهین های ریز و درشت تحمل و از ذخائر ارزی کشور محافظت کنیم تا در ماههای چالشی پیشِ رو، دولت و بانک مرکزی برای مقابله با تنش های بیشتر از اقتدار لازم برخوردار باشند. شاید در مجالی دیگر در این باره بیشتر سخن بگویم.

به گفته سیف ارتقای نظارت و افزایش شفافیت اطلاعات مالی در نظام بانکی طراحی بومی مدل نوین نظارت براساس آخرین استانداردهای جهانی یکی دیگر از اقدامات برجسته دوره ریاستش بود که انتظار می رود با استقرار کامل این مدل شاهد ارتقای کارایی و اثر بخشیِ نظارت بر بانکها باشیم، در عین حال، بخشهایی از مدل شامل تشدید استانداردهای نظارتی، جلوگیری از شناسایی و توزیع سودهای موهوم و تحکیم ذخایر مطالبات مشکوک الوصول از سال مالی 1394 با جدیت به مرحله اجرا گذاشته شد.

وی اظهار داشت: بررسی حوزه های ریسکی بانک های پرخطر و تلاش برای مهار آنها با استفاده از ظرفیت های بانک مرکزی و سایر مراجع ذیصلاح اقدام مکملی در راستای نظارت موثر است که در این مدت به انجام رسید.

وی یادآور شد: ابلاغ صورتهای مالی همگرا با استاندارد بین المللی گزارشگری مالی، IFRS (با رعایت آستانه تحمل بانک ها) شامل شفاف سازی صورتهای مالی (با 161 مورد تغییر) از سال 1394 در این دوره به خوبی محقق شد. این تغییرات مقدمه ای ضروری برای برقراری تعاملات بین المللی و پیش نیاز انجام اصلاح ساختار نظام بانکی بوده است.

بخش دوم سخنان سیف به چالش های پیشِ روی نظام بانکی اختصاص داشت.

وی در این باره گفت: رشد بالای نقدینگی از جمله چالشهای ساختاری اقتصاد ایران است و همواره فارغ از عملکرد دولتهای مختلف البته با شیبهای متفاوتی وجود داشته است، اگرچه ارقام نشان می دهد که متوسط نرخ رشد نقدینگی در دولت یازدهم و تاکنون از متوسط بلندمدت آن، پایین تر است.

وی در عین حال خاطرنشان ساخت: در هر حال مهار این رشد که مستلزم تغییرات بنیادی در ساختار اقتصادی کشور است یک اولویت محسوب می شود.

به گفته سیف استقلال بانک مرکزی، یکی دیگر از ملاحظات مهم در نظام اقتصادی کشور است که باید هر چه زودتر تصمیم درستی در مورد آن گرفته شود، کما اینکه بسیاری از انتقادات جامعه، رسانه ها و حتی تحلیلگران اقتصادی و مالی نسبت به عملکرد بانک مرکزی وارد می بود اگر و فقط اگر خطاب آنها به یک بانک مرکزی مستقل بود.

وی ادامه داد: البته امروز واقعیت غیر از این است و اساساً بانکداری مرکزی مدرن جهانی در چند دهه گذشته دچار تحولی بنیادین شده است، در حالی که چند دهه است در قانون بانکداری مرکزی کشور ما هیچ تجدیدنظر معناداری صورت نگرفته است.

وی تصریح کرد: بدون تبیین اهداف روشن و استقلال عملیاتی، نمی توان و نباید از بانک مرکزی انتظار عملکردی مشابه بانک های مرکزی تراز جهانی را داشت.

سیف گفت: استقلال واقعی بانک مرکزی مستلزم قانون مناسب، اعطای اختیارات لازم و کافی و تجهیز بانک مرکزی به سرمایه انسانی متخصص، حرفه ای و با انگیزه است که خود مستلزم ایجاد نظام انگیزشی مادی و معنوی، متناسب با مسئولیت های سنگین و خدمات آنان است.

وی اصلاح ساختار نظام بانکی را حاصل مطالعات گسترده و جلسات کارشناسی متعدد بانک مرکزی از سال 1393 تا امروز درباره اصلاح ساختار بانک ها ارزیابی کرد که اکنون به طرحی مدون تبدیل شده است و در ماههای اخیر در چند جلسۀ فرادستگاهی، ارائه و اصلاحات لازم در آن اعمال گردیده و اکنون آماده اجراست.

به گفته سیف ناترازی ترازنامه بانکها و ناترازی درآمد و هزینه و جریان نقدی ورودی و خروجی، امروز در حدی است که اگر اقدام اصلاحی انجام نشود، تحمل خسارتهای غیرقابل جبران، نتیجه طبیعی آن خواهد بود.

وی ادامه داد: اگر چه اینجانب بیش از دو سال است به موازات کار مستمر در این موضوع، خطرات عدم اقدام را در فرصتهای مناسب به کرات گوشزد کرده ام، اما در این جا نیز مایلم یکبار دیگر بر ضرورت، فوریت و بهای سنگین عدم اقدام در زمینه اصلاح ساختار نظام بانکی تاکید کنم.

سیف گفت: مشکل نرخ سود بانکی و چسبندگی بالای آن نیز به همین موضوع بستگی دارد و هرگونه اقدامی به منظور تعدیل نرخ سود بانکی، ضمن اینکه باید با اقتضائات کلان اقتصادی تناسب داشته باشد، توفیق و استمرار آن در بلندمدت، وابستگی قطعی به رفع عدم تعادل های موجود در نظام بانکی دارد.

مهار و مبارزه با فساد در نظام اقتصادی کشور دیگر بخش سخنرانی سیف بود.

رئیس کل سابق بانک مرکزی گفت: امروز با هویتهای مالی نامتعارف، چندلایه و پیچیده متصل به بانکهای خاص مواجه هستیم که با سوءاستفاده از منابع بانکی کشور، از قدرت و درجه نفوذ بالایی برخوردارند.

وی تاکید کرد: در طول دوره 5 ساله تصدی اینجانب و در راستای ایفای مسئولیت نظارتی بانک مرکزی بعضی از اینگونه فعالیتها و سوءاستفاده ها با تلاش و مشقت بسیار براساس بررسی های ویژه نظارتی، شناسایی و مستندسازی شد و مراتب همزمان به استحضار رئیس جمهور محترم رسید و ایشان نیز نسبت به پیگیری جدی موضوع تاکید داشتند، متعاقب آن، با استفاده از حداکثر ظرفیت قانونی موجود، اقداماتی با هدف توقف و جلوگیری از ادامه این تخلفات و برخورد مناسب با عوامل آن به عمل آمد که البته هزینه هایی را برای اینجانب و همکارانم به همراه داشت.

وی خاطرنشان کرد: در عین حال از آنجایی که ظرفیت بانک مرکزی در این باره بسیار اندک است، برخی از این گزارش ها در اختیار سایر مراجع ذیصلاح قرار گرفته تا نسبت به توقف کامل و برخورد مناسب با عوامل ذیربط اقدام لازم به عمل آید.
پایان بخش سخنان سیف، با مدیران و کارکنان شریف بانکهابود.

او گفت: من بیش از چهار دهه در این نظام خدمت کرده ام که به استثنای 5 سال اخیر، عمده آن در کنار و همپای شما بوده و منجر به صمیمیت و انس و الفتی متقابل شده است.

رئیس کل سابق بانک مرکزی گفت: در طول دوره 5 ساله اخیر همواره نگران بودم که تغییر رفتار و عمل من که ذاتاً متاثر از جایگاه و مسؤلیت¬های بانک مرکزی است و به طور طبیعی مستلزم حساب خواهی، عدم اجابت برخی درخواستها و بعضاً برخورد است، آن رابطه قدیمی دوستانه را از بین برده باشد.

وی تصریح کرد: در طول زمان کوتاه دو سه روز اخیر، پیامهای زیادی دریافت کردم که آثار آن نگرانی را به طور کامل زدود و آشکار کرد که درجه معرفت و درک شما عزیزان فراتر از تصور من بوده است. ابراز لطف و محبت بسیاری از شما همکاران صدیق و مهربان در حدی است که در این مجال ضمن شکرگزاری به درگاه خداوند رحمان، سپاس و تشکر بی حد خود را تقدیم شما بزرگواران میکنم و از این بابت بسیار خشنودم.

وی در عین حال خطاب به اعضای هیئت عامل، معاونین، مدیران، کارشناسان و کارکنان صدیق و پرتلاش بانک مرکزی گفت: در طول این دوره 5 ساله، خالقان واقعی عملکردی بودند که به اختصار گزارش شد. البته نقش و جایگاه این عزیزان متفاوت بوده است. در این دوره همکارانی داشتم که بدون اغراق از شب و روز خود مایه گذاشتند تا کار مهمی بر زمین نماند، دست همه آنها را میبوسم و به گرمی می فشارم.

وی در خاتمه از الطاف مقام معظم رهبری، حسن نیت، اعتماد و حمایتهای رئیس جمهور، اعضای دولت، روسا و مدیران قوه مقننه و قضائیه و ملت شریف ایران سپاسگزاری می کنم. برای همکار ارجمندم آقای همتی در دوران حساس پیشِ رو، آرزوی موفقیت دارم و خداوند سبحان را شکرگزارم که توفیق خدمت به میهن اسلامی را به این حقیر عنایت فرمود.