­تعامل و توسعه روابط اقتصادی با ایران به نفع اروپا

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، در حالی این عواقب آزار دهنده اقتصاد و اجتماع، تصویر سازی می شود که باید دید آیا در مدت زمان حضور آمریکا در برجام، منافع خاصی عاید ایران شده است؟ و آیا برآیند منافع حاصل از اجرای برجام برای ایران که به همه تعهدات خود در برجام عمل کرده مثبت بوده و یا آنکه با نقض پی در پی برجام از سوی آمریکا، ما فقط در حال درجا زدنیم؟

در پاسخ به تردید ایجاد شده مبنی بر اینکه با خروج امریکا از برجام تعاملات اقتصادی و بانکی با دنیا دچار مشکل می شود حسین سلاح ورزی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران معتقد است: بعد از برجام در حوزه بانکی اتفاقی خاصی نیافتاده که الان خروج آمریکا از برجام باعث تشدید این محدودیت های بانکی شود.

وی می گوید: به نظر می رسد از این شرایطی که ترامپ به وجود آورده اروپایی ها در عین حالی که مایلند برجام حفظ شود می خواهند امتیازات جدیدی از ایران بگیرند و موضوعات جدیدی را برای مذاکره در دستور کار قرار دهند از این رو پیشنهاد ما به عنوان فعالان اقتصادی تاکید بر اجرای مفاد برجام است و همانطور که ایران به تعهدات خود عمل کرد طرفین هم به تعهدات خود عمل کنند.

وزیر اقتصاد بلغارستان که کشورش ریاست اتحادیه اروپا را بر عهده دارد اما نظر دیگری دارد.

امیل کارا نیکولوف که در روزهای گذشته میهمان کشورمان بود می گوید: اتحادیه اروپا ۱۷ مه (27 اردیبهشت) جلسه فوق العاده خود را برای سرعت بخشیدن و اخذ تصمیم مثبت در تعامل با ایران برگزار خواهد کرد. تاکنون موضوعات جلسه اتحادیه اروپا مربوط به حوزه بالکان بود اما جلسه ۱۷ مه به موضوع ایران اختصاص خواهد داشت و اعضای اتحادیه اروپا همچنانکه در موضع گیری هایشان بر ادامه تعامل با ایران تأکید کردند در این نشست تصمیم مثبتی درباره تعاملات اقتصادی با ایران اتخاذ خواهد کرد.

وی می افزاید: بلغارستان به عنوان رئیس اتحادیه اروپا تمام تلاش خود را به کار خواهد بست تا بهترین تصمیم جمعی اتحادیه اروپا درباره ایران اخذ شود ضمن اینکه علت جلسه فوق العاده اتحادیه اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام، این است که به تعاملات اقتصادی ایران و اتحادیه اروپا خللی وارد نشود زیرا نفع آن علاوه بر ایران به اتحادیه اروپا نیز خواهد رسید.

به نظر می رسد بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا پس از خروج این کشور از برجام مبنی بر بازگشت تحریم‌های یکجانبه علیه ایران، اصلاً به مذاق شرکت‌های بزرگ اروپایی که در دو سال اخیر قراردادهایی به ارزش چندین میلیارد دلار با ایران منعقد کرده‌اند، خوش نیامده است.

غول‌های نفتی مانند توتال و رویال داچ شل قراردادهای پرمنفعتی را برای فعالیت در میادین نفتی و گازی ایران با وزارت نفت این کشور به امضا رسانده اند؛ شرکت رنو برای تولید 150 هزار دستگاه خودرو در ایران اقدام به راه‌اندازی یک جوینت ونچر (با همکاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) کرده و شرکت ایرباس نیز در حال اجرای قرارداد فروش 100 فروند هواپیمای مسافربری به شرکت‌های ایرانی است و تاکنون 3 فروند از این هواپیماها را به طرف ایرانی تحویل داده است.

در این بین تنها گزینه ممکن برای تداوم حضور شرکت‌های اروپایی در ایران، راضی کردن دولت ترامپ برای اعطای معافیت از اجرای تحریم‌هاست. گفته می‌شود اخیراً مدیران شرکت فرانسوی توتال، دیدارهایی با مقامات دولت فرانسه داشته‌ و از آنها خواسته‌اند که برای معافیت این شرکت (و سایر شرکت‌های فرانسوی) از اجرای تحریم‌ها علیه ایران، با کاخ سفید مذاکره کنند.

در ماههای اخیر شرکت آمریکایی بوئینگ توانسته بود از دولت این کشور مجوز انعقاد یک قرارداد 20 میلیارد دلاری با ایران (برای فروش 110 فروند هواپیمای مسافربری) را بگیرد اما با خروج آمریکا از برجام، به این شرکت نیز اعلام شد که باید قرارداد خود را با ایران لغو کند. البته جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، در نشست خبری روز سه‌شنبه خود از اظهارنظر در مورد احتمال اعطای معافیت از اجرای تحریم‌ها به برخی شرکت‌ها خودداری کرد.

در مقابل، کشورهای اروپایی احتمالاً برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران، به استفاده از مقررات مسدود سازی که دیوید سالیوان سفیر اتحادیه اروپا در آمریکا در اواخر سال گذشته میلادی به آن اشاره کرده بود، متوسل خواهند شد. اروپایی‌ ها قبلاً نیز با وضع مقررات مسدود سازی، امکان معافیت از اجرای تحریم‌های آمریکا علیه کوبا را برای شرکت‌های خود فراهم کرده بودند.

در میان همه تحلیل ها و اظهارنظر ها مبنی بر اینکه چه عواقبی در انتظار همکاری های اقتصادی و تجاری با ایران است مصاحبه میشل توکوس، رییس اتاق بازرگانی آلمان-ایران در‌ هامبورگ با نشریه آلمانی «هندلزبلات گلوبال برگ دیگری از رویارویی احتمالی تجاری اروپا با آمریکا را می گشاید.

وی در در واکنش گستاخی ریچارد گرنل سفیر جدید آمریکا در آلمان که ساعاتی پس از خروج ترامپ از توافق ایران‌ در توئیتی از آلمانی‌ها خواست فورا کار در ایران را متوقف و از این کشور خارج شوند می گوید: ما از این لحظه آماده تحریم‌های آمریکا هستیم و در ایران ‌می‌مانیم.

میشل توکوس می افزاید: ما از این خبر شوکه نشدیم‌ چرا که در همکاری‌ با ایران همه جوانب را در نظر گرفته‌ایم و تلاش کرده‌ایم راه‌های جایگزین پیدا کنیم به عنوان مثال آلمانی‌ها تمایل دارند در کار با ایران با واحد یورو به جای دلار کار کنند و بسیاری از شرکت‌ها حتی با درهم با ایران معامله ‌می‌کنند و تا حد زیادی وابستگی به آمریکا کم شده است. شرکت‌های اروپایی قبلا با پیش‌بینی رفتار آمریکا حصاری امنیتی دور خود کشیده‌اند.

در حالیکه رسانه های غربی فضاسازی می کنند که با خروج آمریکا از برجام ، ادامه روند تولید ، صنعت و تجارت کشور مشکل دار می شود اما مردم و فعالان اقتصادی معتقدند برجام از اول هم، نفعی برای ایران نداشته چرا که آمریکا و طرف های مذاکره به تعهدات خود عمل نکردند. در این باره عدنان موسی پور رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران می گوید: بعد از برجام امیدها درباره دستاوردهای اقتصادی بالا رفت اکنون ­فکر می کنم­ می بینم اکثر توقعات اقتصادی ما از اجرای برجام برآورده نشده است.

به باور اکثر ایرانیان در این اوضاع و احوال که غیرقابل اعتماد بودن آمریکا برای مردم ایران اثبات شده است بیشتر از گذشته باید به توانمندی داخلی متکی بود و روی پای خود ایستاد تا تحریم ها و فشارهای احتمالی کمترین تاثر را در اقتصاد داشته باشد.

گزارش: غلامرضا بهرامی