نگاهی به نهمین جشنواره فناوری نانو و مراسم های جانبی آن

پژوهش خبری صدا و سیما: فناوری نانو یکی از مهم‌ترین فناوری‌های قرن ۲۱ محسوب می‌شود که انقلابی در تمامی جوانب زندگی بشر ایجاد کرده است؛ به طوری‌که جامعه جهانی در پی گسترش این فناوری در ابعاد مختلف است. 

ایران نیز همگام با جامعه جهانی از سال ۲٠٠۱ در جهت بهره برداری از قابلیت‌های فناوری نانو اقدام به تشکیل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در شهریورماه 82 نموده است. بر همین اساس هم در سال 84، سند توسعه فناوری نانو به عنوان اولین سند توسعه فناوری در کشور، به تصویب هیئت دولت رسید که جهت گیری های اصلی آن، تولید ثروت و افزایش کیفیت زندگی مردم بود. بر همین اساس هم تلاش فراوانی در کشور با محوریت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو انجام گرفت و با همت هزاران محقق و پژوهشگری که در بیش از 263 دانشگاه و مرکز تحقیقاتی در سراسر کشور به تحقیق و پژوهش در فناوری نانو مشغول بودند، ایران با رشدی مستمر و با 51 پله صعود در طول یک دهه توانست در سال 95 در حلقه شش کشور اول دنیا در تولید علوم نانو قرار گیرد.

 در این دوره زمانی به واسطه فعال شدن بیش از 150 شرکت تولیدی کوچک و چند صنعت بزرگ، حدود 300 محصول فناوری نانو در کشورمان ساخته شد. محصولاتی که بخش اعظم آنها، بخصوص در حوزه تجهیزات، به واسطه تحریم ها، به ما فروخته نمی شد. یکی از اقدامات صورت گرفته در زمینه توسعه فناوری نانو در کشور، برگزاری جشنواره فناوری نانو به صورت سالیانه است. اهداف برگزاری جشنواره های سالیانه فناوری نانو توسط ستاد ویژه توسعه فناوری نانو عبارتست از :

· ترویج فناوری نانو در سطح عموم مردم، دانش آموزان، متخصصان و فناوران

· تعیین جایگاه تمامی بازیگران عرصه فناوری نانو در کشور مانند دانشگاه‌ها، مراکز علمی، شرکتها و سازمان‎های تجاری

· شناخت پتانسیل‌های تحقیقاتی و صنعتی

· تقویت همکاری بین صنعت و دانشگاه

· نفوذ فناوری های توسعه یافته نانو در صنایع موجود

· زمینه‌سازی برای حضور شرکت‌های نانو در بازارهای بین‌المللی

· ارتقای دانش عمومی در حوزه فناوری نانو

· تقدیر از برترین های فناوری نانو

در همین راستا، نهمین جشنواره فناوری نانو (Iran Nano2016) در تاریخ 14 تا ۱۷ مهرماه امسال در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران در حال برگزاری است. در این جشنواره، نهادهای فعال در قالب های زیر حضور دارند:

الف- نهادهای ترویجی شامل باشگاه دانش‌آموزی، فروشگاه کتاب تخصصی، انجمن‌های دانشگاهی و شرکت‌های آموزشی؛ ب- مراکز علمی شامل آزمایشگاه، دانشگاه و پژوهشگاه، پارک و مرکز رشد؛

ج- شرکت‌های صنعتی در 12 بخش (Pavilion) سازندگان تجهیزات، خودرو، آب و محیط زیست، بهداشت و سلامت، ساختمان، کشاورزی و بسته بندی، نانومواد، نساجی، نفت و صنایع وابسته، بازرگانی؛ شرکت‌های مشاوره‌ای – خدماتی و کارگزاران خدمات فناوری و بخش بین‌الملل؛

علاوه بر این، برگزاری کارگاه‌های تخصصی و مراسم تجلیل از برترین‌های فناوری نانو از بخش‌های دیگر جشنواره است.

یکی دیگر از مراسم های جانبی این جشنواره، اهدای جوایز به برگزیدگان «جشنواره برترین‌ محصولات و تجهیزات فناوری نانو ایران» است.

نگاهی به برگزیدگان جشنواره برترین محصولات و تجهیزات فناوری نانو ایران

«جشنواره برترین محصولات و تجهیزات فناوری نانو ایران» یکی از برنامه های سالیانه ستاد نانو در راستای ترغیب و تشویق شرکتها برای تولید محصولات جدید و ارائه نوآوری در محصولات پیشین شرکتهای نانویی است. این جشنواره هرسال به بررسی دستاوردهای شرکت‌های فعال در حوزه تولید محصولات و تجهیزات مرتبط با فناوری نانومی‌پردازد (صرفا محصولاتی که تأییدیه نانومقیاس داشته باشند) و به محصولاتی که بتوانند امتیازات لازم را کسب کنند و جزء برترین محصولات قرار گیرند، طی مراسمی همزمان با جشنواره های سالیانه فناوری نانو جوایزی تعلق می گیرد. یازدهمین دوره این جشنواره در مرداد ماه سال جاری آغاز شد و نزدیک به 50 شرکت نانویی در دو بخش تجهیزات و محصولات، مستندات خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کردند. این مستندات در 4 شاخصِ کلانِ سازمانی، بازار، تولید و ناوری مورد ارزیابی قرار گرفت که 11 شرکت تولید کننده محصول و 5 شرکت تولید کننده تجهیزات مرتبط با فناوری نانو به مرحله نهایی راه پیدا کردند. پس از ارزیابی‌های نهایی، برگزیدگان هر دو بخش تجهیزات و محصولات به شرح زیر انتخاب شدند . در ادامه به معرفی برگزیدگان «جشنواره برترین محصولات و تجهیزات فناوری نانو ایران» می پردازیم:

رتبه اول بخش تجهیزات: دستگاه الکتروریس صنعتی (تولید شده توسط شرکت فناوران نانومقیاس).

این دستگاه دارای سیستم کنترل تمام خودکار و سیستم رول بازکن و رول جمع کن با دقت بالا دارای سیستم کنترل تنش و کشش و بخش برش مدیا می باشد. منابع تغذیه ولتاژ بالا مثبت و منفی بکار گرفته شده در دستگاه از نوع دیجیتال با قابلیت کنترل از راه دور می باشد. دستگاه الکتروریس صنعتی در تولید انواع فیلترهای خودرویی، صنعتی، نیروگاهی و ماسکهای تنفسی کاربرد دارند. تاکنون یک دستگاه الکتروریس صنعتی به کشور کره جنوبی صادر شده است و در داخل کشور هم تاکنون 7 عدد از این دستگاه به فروش رسیده است (4 دستگاه شرکت بهران، 2 دستگاه شرکت متسا، 1 دستگاه شرکت آزاد فیلتر).

معرفی اجمالی این دستگاه به شرح زیر است: با استفاده از خط تولید صنعتی نانوالیاف شرکت فناوران نانومقیاس می‌توان نانوالیاف مورد نیاز برای کاربردهای متنوع را در مقیاس صنعتی تولید نمود. با استفاده از این خط تولید، پوشش انواع نانوالیاف روی سابستریت‌های مختلف برای تولید محصولات جدید در مقیاس صنعتی امکان‌پذیر است. این دستگاهبرای تولید انواع نانوالیاف به طور وسیع کاربرد دارد. بسته به تعداد واحدهای الکتروریسی و میزان پوشش نانوالیاف، سرعت تولید برابر 50 تا 800 متر مربع در ساعت خواهد بود. توسط لایه نازکی از نانوالیاف پوشش داده شده توسط این دستگاه بدون افزایش قابل توجه افت فشار، کیفیت فیلترها از حدود 50 درصد کارایی به بالاتر 98 درصد برای ذرات 300 نانومتر افزایش می یابد. این قابلیت در کنار افزایش قابل توجه ظرفیت جذب گرد و غبار و افزایش طول عمر فیلتر باعث بکارگیری این دستگاه در انواع فیلترها شده است.

رتبه دوم بخش تجهیزات: دستگاه لایه نشانی رومیزی (تولید شده توسط شرکت پوشش‌های نانو ساختار).

دستگاه لایه نشانی محدوده وسیعی از مواد مانند فلزات، نیمه رساناها و سرامیکها بر روی انواع زیر لایه ها در آزمایشگاه‌های لایه نشانی خلآ بالا، نانوتکنولوژی، میکروالکترونیک، اپتیک، سلولهای خورشیدی و آزمایشگاههای میکروسکوپ الکترونی کاربرد دارند. شرکت پوشش‌های نانو ساختار با اعطای نمایندگی به شرکتهایی در کشورهای انگلستان، روسیه، استرالیا ، نیوزلند، کانادا، عمان، امارات، آفریقای جنوبی و لهستان در طی یک سال گذشته، محصولات خود را به کشورهای استرالیا، نیوزلند، روسیه، هلند، ایتالیا، استونی، عراق، پرتغال و رومانی صادر کرده است. علاوه بر این، در طی چند سال گذشته بیش از 100 مرکز علمی، پژوهشی و دانشگاهی با محصولات شرکت پوشش های نانو ساختار تجهیز شده اند و خوشبختانه باعث خودکفایی و قطع کامل وابستگی کشور به خرید این تجهیزات دارای فناوری بالا از خارج از کشور شده است.

معرفی اجمالی این دستگاه به شرح زیر است: انواع سامانه های لایه نشانی تحت خلأ که با کاهش فشار به کمتر از یک میلیارد برابر فشاری که در آن تنفس می کنیم و رشد دادن کنترل شده و دقیق انواع لایه های نازک با دقتی یک نانو متر.

رتبه سوم بخش محصولات: نانو فیلتر هوای پُردو (تولید شده توسط شرکت نانو ساختار مهرآسا).

این نانو فیلتر در انواع خودرو تولید داخل و خارج کشور کاربرد دارد. مهمترین ویژگی های این محصول عبارتند از: محافظت از موتور خودرو، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی محیط زیست.

معرفی اجمالی این محصول به شرح زیر است: فیلتر هوای خودرو یکی از عوامل تاثیر گذار بر احتراق کامل سوخت در محفظه احتراق است و می تواند در زمینه بهینه سازی سوخت و کاهش آلودگی هوا موثر باشد. به عبارت دیگر، تصفیه مناسب هوای سرشار از ذرات معلق و آلوده، باعث احتراق کامل سوخت، کاهش مصرف آن و در نتیجه، کاهش آلودگی دود اگزوز خودروها می شود. نانوفیلتر هوای خودروکه با لایه ای از نانو الیاف پوشش داده شده است، اکثر ذرات ریز معلق در هوا را تصفیه کرده و باعث بهبود عملکرد موتور، افزایش راندمان، افزایش شتاب خودرو و در نهایت کاهش مصرف سوخت می شود

رتبه سوم بخش محصولات: گاما آلومینا نانو حفره (تولید شده توسط شرکت نانو پارس اسپادانا).

کاربردهای مهم این نانو حفره عبارتست از: الف- به عنوان پایه کاتالیست­های هتروژن برپایه آلومینا مصرفی در صنایع نفت،گاز وپتروشیمی وخودروسازی و ب- به عنوان جاذب در صنایع پتروشیمی وپالایشگاه­ها و محیط زیست.

ویژگی های این محصول عبارتست از: 1- دارای حفرات منظم با ابعاد نانو درمحدوده مزویی؛ 2- دارای توزیع مکانی حفرات منظم با پراکندگی مناسب؛ 3- دارای خلوص بسیار بالا و 4- قابلیت شکل دهی در اشکال و ابعاد مختلف.

معرفی اجمالی این محصول به شرح زیر است: شرکت نانو پارس اسپادانا با روش­های مختلفی از جمله سل ژل و shoj گاما آلومینا نانو حفره را تولید می نماید. درروش­های گوناگون با مصرف ادتیو­ها و الگوهای فیزیکی و شیمیایی مناسب علاوه بر ایجاد حفرات نانویی با ابعاد محاسبه شده و قابل کنترل توزیع مناسب، مکان حفرات برای کاربردهای خاص ایجاد می شود.

جمع بندی:

بدون تردید، یکی از مصادیق مهم پیشرفت کشور از لحاظ علمی و فناوری در سال های اخیر، توسعه روزافزون فناوری نانو بوده است. در نتیجه همین تلاش ها که با محوریت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و با همت پژوهشگران داخلی انجام شده است، ایران در حلقه شش کشور اول دنیا در تولید علوم نانو قرار گرفته است. در صورت استمرار توجه ویژه مسئولان مرتبط به ضرورت حفظ و تقویت جهت گیری تولید ثروت از فناوری نانو، این امیدواری وجود دارد که پیشرفت های کشورمان در این زمینه تداوم داشته باشد. یکی از اقدامات مهم و مناسب ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در همین راستا، برگزاری جشنواره های سالیانه فناوری نانو و اهدای جوایز به برگزیدگان جشنواره های سالیانه برترین محصولات و تجهیزات فناوری نانو ایران در حاشیه این جشنواره ها است که باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرد.